Η ενδοκαρδίτιδα είναι μία φλεγμονή του ενδοκαρδίου, δηλαδή των βαλβίδων καθώς και του εσωτερικού χιτώνα της καρδιάς. Είναι μία σπάνια νόσος αλλά συνήθως πολύ σοβαρή. Η ενδοκαρδίτιδα μπορεί να είναι μικροβιακή ή μη μικροβιακή.
 

Κάθε χρόνο εμφανίζονται 1500 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Μπορεί να αφορά μια φυσιολογική βαλβίδα του ασθενούς ή μία προσθετική βαλβίδα. Η βαλβίδα της μιτροειδούς είναι αυτή που εμφανίζει τις περισσότερες ενδοκαρδίτιδες (41%) και ακολουθείται από την βαλβίδα της αορτής (38%). Κλασικά η ενδοκαρδίτιδα εμφανίζεται πάνω σε μία ήδη ασθενή βαλβίδα, αλλά το ήμισυ των περιπτώσεων εμφανίζεται πλέον και σε φυσιολογικές, χωρίς κανένα πρόβλημα, βαλβίδες. Το υπόλοιπο, 1/3 των περιπτώσεων, εμφανίζεται πάνω σε προσθετικές βαλβίδες. Οι άνδρες εμφανίζουν δύο φορές περισσότερες ενδοκαρδίτιδες απ’ ό,τι οι γυναίκες για άγνωστο ακόμη λόγο.

Για να εμφανιστεί η ενδοκαρδίτιδα το υπεύθυνο μικρόβιο πρέπει να περάσει μέσα στο αίμα (βακτηριαιμία), επιτρέποντας έτσι τον αποικισμό της εν λόγω βαλβίδας. Τέτοιες βακτηριαιμίες εμφανίζονται συνήθως μετά από επεμβάσεις ή καθαρισμό δοντιών ή ακόμη και μετά από ένα εντατικό βούρτσισμα των δοντιών. Εκτός από τα δόντια, οποιαδήποτε πληγή στο δέρμα ή σε μια βλεννογόνο μπορεί να επιφέρει βακτηριαιμίες και στην συνέχεια ενδοκαρδίτιδες. Μία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, μία ιγμορίτιδα, μία χολοκυστίτιδα ή ακόμη κι ένας καρκίνος του παχέος εντέρου ή μία ουρολοίμωξη καθώς και λοιμώξεις του γεννητικού συστήματος μπορεί να είναι η αφαιτηρία μιάς ενδοκαρδίτιδας. Στο 20% των περιπτώσεων η πύλη εισόδου των μικροβίων δεν γίνεται γνωστή.

Η διάγνωση της ενδοκαρδίτιδας, εκτός από την κλινική εικόνα, μπορεί να γίνει και με το υπερηχογράφημα-triplex καρδιάς διαθωρακικά ή διοισοφαγικά. Μ’ αυτήν την εξέταση βρίσκουμε μικρές η μεγάλες εκβλαστήσεις, οι οποίες κινούνται ή δεν κινούνται επάνω στις βαλβίδες ή ακόμη και πάνω στους δακτυλίους των βαλβίδων της καρδιάς. Η ίδια εξέταση, εκτός από την ανατομική τοποθεσία των εκβλαστήσεων, μας πληροφορεί και για τις δομικές βλάβες που αυτή η ενδοκαρδίτιδα έχει προκαλέσει πάνω στις βαλβίδες της καρδιάς καθώς και αν έχει προκαλέσει ανεπάρκεια σε μία από τις βαλβίδες. Η ευαισθησία αυτής της εξέτασης στην διοισοφάγειο μορφή της είναι σχεδόν 100%.

Εκβλάστηση πάνω στην τριγλώχινα βαλβίδα, η οποία επιδιορθώθηκε πλήρως χωρίς συνθετικό υλικό και με ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟ τρόπο χωρίς τη διάνοιξη του στέρνου απο τον Δρ Α. Πάνο και την ομάδα του.


Η θεραπεία της ενδοκαρδίτιδος γίνεται με ενδοφλέβιο αντιβίωση, η οποία, όταν γνωρίζουμε το μικρόβιο, είναι στοχευμένη. Αυτή η αντιβιοθεραπεία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο πρώιμη, μαζική και συνεχής για διάστημα 6 εβδομάδων, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας αξιολογείται από την επιστροφή των παραμέτρων του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα, την κάθοδο της θερμοκρασίας του ασθενούς καθώς και τις αιμοκαλλιέργειες που δεν εμφανίζουν πλέον βακτήρια.
Στις περιπτώσεις που η αντιβιοθεραπεία δεν αρκεί για να ελέγξει την λοίμωξη, το χειρουργείο είναι μονόδρομος.
Πλέον χειρουργούμε αρκετά νωρίς τις ενδοκαρδίτιδες, μετά από 3-5 μέρες αντιβιοθεραπείας, ούτως ώστε να προλάβουμε μεγάλες δομικές καταστροφές πάνω στις βαλβίδες και να μπορέσουμε έτσι να διατηρήσουμε τις βαλβίδες του ασθενούς μετά την επιδιόρθωσής τους.
Η χειρουργική της ενδοκαρδίτιδος είναι μία ιδιαίτερη χειρουργική και απαιτεί μεγάλη εμπειρία σ’ αυτό το είδος των επεμβάσεων, ούτως ώστε ο χειρουργός να μπορεί να εγγυηθεί ένα καλό αποτέλεσμα με την διατήρηση των βαλβίδων του ασθενούς ή την αντικατάστασή τους καθώς και την ανακατασκευή πολλές φορές των τειχών της καρδιάς. Η θνησιμότητα ενός τέτοιου χειρουργείου μπορεί να φτάσει σε ορισμένες περιπτώσεις το 15% με 20%.